De brief van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Tweede Kamer bevat cruciale inzichten over de toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel en de WIA-regeling. Ontdek hoe deze veranderingen van invloed kunnen zijn op werknemers, werkgevers en de financiële sector.
De Huidige Uitdagingen in het Arbeidsongeschiktheidsstelsel
Ons stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid staat al geruime tijd onder druk. Hoewel het stelsel voor veel mensen werkt zoals bedoeld, is het ook complex, wat problemen kan veroorzaken voor zowel werknemers als werkgevers. Mensen ervaren vaak hardheden en ongewenste effecten van prikkels, vooral degenen zonder werkgever die moeite hebben nieuw werk te vinden.
Daarnaast staat de uitvoerbaarheid onder druk door lange wachttijden bij de WIA-(her)beoordelingen door het UWV, wat onzekerheid veroorzaakt. De toenemende instroom in de WIA dreigt de betaalbaarheid op de lange termijn verder onder druk te zetten.
De Rol van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS)
Geconfronteerd met de uitdagingen van het huidige stelsel, heeft de regering een beroep gedaan op de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) om duurzame oplossingen te vinden. OCTAS heeft een uitgebreide probleemanalyse gepubliceerd en een eindrapport met diverse oplossingsrichtingen.
OCTAS heeft de opdracht gekregen om met een fundamentele en integrale blik naar het stelsel te kijken en voorstellen te doen voor vereenvoudiging en verbetering.
Korte Termijn Oplossingen en Voorstellen
Op korte termijn zet het kabinet in op vereenvoudiging van het stelsel, zoals beschreven in variant 1 van het OCTAS-rapport. Dit omvat onder andere het terugdringen van het aantal uitkeringsregimes binnen de WIA, zoals het afschaffen van de WGA-vervolguitkering en de IVA-uitkering.
Het doel is om de voorspelbaarheid van inkomsten voor uitkeringsgerechtigden te vergroten en de uitvoerbaarheid te verbeteren door de toets op het duurzaamheidscriterium voor volledig arbeidsongeschikten te vereenvoudigen.
Langetermijnvisie voor een Duurzaam Stelsel
De langetermijnvisie van het kabinet richt zich op een stelsel dat uitvoerbaar, uitlegbaar en betaalbaar blijft. Er wordt gekeken naar preventie en re-integratie voor iedereen, inclusief groepen zonder werkgever, en het bieden van een solide vangnet voor wie dat echt nodig heeft.
Het kabinet verkent ook fundamentele veranderingen zoals een stelsel gericht op wat mensen nog wél kunnen en de harmonisatie van regelingen voor verschillende groepen werkenden, zowel werknemers als zelfstandigen.
De Financiële Gevolgen voor Werkgevers en de Sector
Het afschaffen van uitkeringsregimes zoals de WGA-vervolguitkering en de IVA-uitkering zal leiden tot meer risicoafhankelijke doorberekening van uitkeringslasten aan werkgevers. Dit kan de prikkel voor preventie en re-integratie vergroten, maar ook negatieve effecten hebben op de arbeidsmarktpositie van werknemers met een hoger risico op arbeidsongeschiktheid.
Daarnaast moet een balans worden gevonden tussen maatregelen die de doorberekening van uitkeringslasten aan werkgevers beperken en de behoefte aan een houdbaar en betaalbaar stelsel.